تسویه بخشی از بدهی عراق به ایران: ابهام در مورد میزان بدهی و نحوه بازپرداخت

حمید حسینی، دبیرکل اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق در گفت‌وگو با وب‌سایت انتخاب از آزاد شدن ۵۰۰ میلیون دلار از بدهی‌های معوض عراق به ایران خبر داد. مشخص نیست که پول‌های آزاد شده به دلار در اختیار ایران قرار گرفته یا مانند ماه اکتبر ۲۰۲۲ این بدهی به دینار عراق پرداخت شده است.

حسینی گفت که عراق برای بازپرداخت این بدهی از آمریکا مجوز گرفته است. عراق همچنان پول ناشی از فروش نفت و میعانات در بازارهای جهانی را باید در حساب مشترک بانک مرکزی عراق و فدرال رزرو در نیویورک نگاه دارد و پس از صدور مجوز می‌تواند از این منابع برای پرداخت بدهی‌ها یا طرح‌های توسعه‌ای و دیگر مصارفش استفاده کند.

حسینی در مورد نحوه بلوکه شدن پول‌های ناشی از بدهی عراق به ایران گفت که «عراق پول برق و گاز ایران را در حساب بانکی به نام شرکت ملی گاز و توانیز واریز می‌کند اما این به معنی دسترسی ایران به این پول‌ها نیست. پول‌های ایران در بانکی است که تحت نظارت آمریکاست و تنها اجازه واردات کالاهایی داده می‌شود که تحریم نیست، به طوری که سال گذشته در اسفند ماه یک میلیارد دلار کالا از این مسیر به ایران وارد شد و بدهی ایران به ترکمنستان نیز از این محل پرداخت شد.»

اما در حالی که حسینی از آزاد شدن ۵۰۰ میلیون دلار از بدهی‌ها از عراق خبر داده است، خبرگزاری ایسنا به نقل از منابعش نوشت که علاوه بر آن ۸۰۰ میلیون دلار دیگر از بدهی‌ها تسویه شده است و به این ترتیب عراق ۱ میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار از دیونش را پرداخته است.

این موضوع را تنها خبرگزاری ایسنا تایید کرده و هنوز هیچ مقام سیاسی و یا مالی پر جمهوری اسلامی آن را اعلام نکرده است.

اما تنها موضوع مورد اختلاف در اطلاعاتی که رسانه‌های رسمی جمهوری اسلامی منتشر کرده‌اند، میزان دیون پرداخت شده نیست. حجم کل بدهی نیز ارقام متفاوتی اعلام می‌شود. حمید حسینی در مصاحبه‌اش می‌گوید دولت عراق به آمریکا اطلاع داده که ۱۸ میلیارد دلار به ایران بدهکار است. این در حالی است که بانک مرکزی جمهوری اسلامی میزان بدهی عراق را تنها ۱۰ میلیارد دلار می‌داند.

دبیر مشترک اتاق بازرگانی ایران و عراق احتمال داده است که این اختلاف شاید به این دلیل ایجاد شده که احتمالا عراق، بدهی‌های جدیدش برای واردات برق و گاز از ایران را هم لحاظ کرده است.

نکته دیگر که مبهم مانده این است که‌ آیا عراق مجوز تسویه بدهی دلاری دریافت کرده و یا مانند دور پیشین تسویه بدهی در مهرماه گذشته این پول‌ها به صورت دینار عراق پرداخت شده است. هفته گذشته وبسایت میدل‌ایست آی اطلاع داد که آمریکا از چند ماه پیش به دولت عراق اعلام کرده که نظارت خود را بر چرخش دلار در بانک‌های این کشور تشدید می‌کند. نخستین نتیجه این اقدام آن بود که بدهی تسویه شده با ایران در ماه اکتبر به صورت دینار پرداخت شد و نهایتا ایران مجبور شد با استفاده از واسطه‌هایش در بازار عراق دینار این کشور را مجددا به دلار تبدیل و به ایران منتقل کند.

حال حمید حسینی می‌گوید با توجه به دشواری انتقال پول‌های بلوکه‌شده به ایران و همچنین هزینه‌های تبدیل دینار به دلار بهتر است ایران به سمت سرمایه‌گذاری مستقیم در اقتصاد عراق باشد: «از راه‌هایی که می‌توان با سرعت بیشتری پول‌های خود را در عراق آزاد کنیم سرمایه گذاری در خود این کشور است که منجر به بهره وری نیز می‌شود یا اینکه با تجار عراقی برای واردات کلاً باید هماهنگی شود.»

حسینی با بیان اینکه دخالت آمریکا در بازار ارز عراق در واقع مشکلی برای تاجر عراقی است که ۱۰ درصد هزینه تجارت با ایران را بالا می‌برد؛ گفت: «با اقدامات جدید آمریکا برای جلوگیری از ورود ارز به ایران مانعی ایجاد نشده است زیرا ما در صادرات به این کشور قدرت رقابت و فاصله نزدیکی داریم که هزینه حمل و نقل را ارزان کرده است و می‌توانیم کماکان محصولات صادراتی خود را با قیمت کمتری صادر کنیم.»