در آستانه دیدار لولا و بایدن، برزیل پهلوگیری ناوهای جمهوری اسلامی در بندر ریو را به تعویق انداخت

روز پنجشنبه ۹ فوریه / ۲۰ بهمن، برزیل پهلوگیری دو ناو جنگی ایرانی در ریودوژانیرو را به تعویق انداخت. رویترز از این تصمیم که در آستانه دیدار لولا داسیلوا، رئیس جمهوری برزیل، با جو بایدن اتخاذ شده به «سر خم کردن در برابر فشار آمریکا» تعبیر کرده است.

پس از آن‌که روابط برزیل و دولت بایدن در دوره تصدی‌گری ژاییر بولسونارو، رییس‌جمهور سابق برزیل، به وخامت گرایید، این تصمیم حکایت از تلاش‌های دولت لولا برای برقراری روابط نزدیک‌تر با آمریکای بایدن دارد. با توجه به مخالفت‌های همیشگی لولا با تحریم‌های آمریکا علیه تهران، این اقدام جدید نشانه حرکت برزیل به سمت سیاست خارجه‌ای بی‌طرفانه است.

به گزارش رویترز، پیش از این، در روز ۱۳ ژانویه / ۲۳ دی ماه برزیل به دو کشتی ایرانی «آی آر آی اس مکران» و «آی آر آی اس دنا» اجازه داده بود در بازه ۲۳ تا ۳۰ ژانویه در بندر ریو پهلو بگیرند. آن پنجره زمانی لغو شد و به گفته وزارت خارجه برزیل، کشتی‌ها حالا اجازه دارند بین ۲۶ فوریه و سوم مارس در بندر پهلو بگیرند.

در این رابطه، یک مقام آمریکایی گفته است که چشم‌انداز حضور ناوهای ایرانی در ریو پیش از دیدار لولا و بایدن، «امر ناخوشایندی بود که می‌خواستیم از آن اجتناب کنیم.» او با اشاره به این‌که هم‌زمان نشدن دیدار رؤسای جمهوری دو کشور و پهلوگیری این کشتی‌ها خبر خوشایندی است، اضافه کرد «گفتگوهای پشت صحنه بسیاری در سطوح سیاسی مختلف در کار بود تا این امر به تعویق بیفتد.»

از سوی دیگر، سخنگوی وزارت خارجه برزیل می‌گوید این یک «فرض اشتباه» است که بگوییم واشنگتن بر برزیل فشار آورده است: «این‌که ناوها در بازه ۲۳ تا ۳۰ ژانویه نیامدند ربطی به ما نداشت و سپس پهلوگیری تاریخ آن‌ها به ۲۶ مارس تا سوم مارس منتقل شد. این ربطی به آمریکا نداشت.»

روابط دیپلماتیک برزیل با جمهوری اسلامی یکی از نقاط برجسته تلاش‌های لولا برای تثبیت جایگاه بین‌المللی برزیل در دوره قبلی ریاست‌جمهوری او بود. او در سال ۲۰۱۰ با تلاش برای میانجی‌گری توافقی هسته‌ای میان ایران و ایالات متحده به تهران رفت و با محمود احمدی‌نژاد، رییس وقت جمهوری اسلامی، دیدار کرد. لولا همچنین همیشه مخالف جدی تحریم‌های آمریکا علیه جمهوری اسلامی بوده و در رابطه با حمله نظامی روسیه به اوکراین نیز موضع بی‌طرف اتخاذ کرده است.

روابط برزیل و ایالات متحده پس از پایان ریاست‌جمهوری ترامپ، که مهم‌ترین متحد بین‌المللی دولت بولسونارو بود، رو به وخامت رفته بود. بولسونارو که ممکن است به خاطر پرونده فساد و نیز مشارکت در حمله طرفدارانش به ساختمان‌های دولتی برزیل در روز هشتم ژانویه / ۱۸ دی ماه تحت پیگرد قضایی قرار گیرد، هم‌اکنون در فلوریدای آمریکا سکونت دارد. گفته می‌شود مقامات دولت کنونی برزیل برای بازگرداندن بولسونارو نیز در پی بهبود روابط با ایالات متحده هستند.