جایزه نوبل شیمی به دو زن تعلق گرفت

دو دانشمند زن فرانسوی و آمریکایی جایزه نوبل شیمی امسال را از آن خود کردند. تحقیقات آن‌ها تأثیری انقلابی در علوم زیستی گذاشته و به درمان‌های جدید بیماری سرطان کمک می‌کند. آن‌ها ششمین و هفتمین زنی هستند که جایزه نوبل شیمی را دریافت می‌کنند.

آکادمی علوم سلطنتی سوئد چهارشنبه ۷ اکتبر / ۱۶ مهر امانوئل شارپنتیه، دانشمند فرانسوی و جنیفر ای دودنا، دانشمند آمریکایی را برندگان مشترک جایزه نوبل شیمی سال ۲۰۲۰ اعلام کرد.

این جایزه به‌دلیل توسعه روش ویرایش ژنوم‌ها موسوم به «کریسپر» یا «قیچی ژنتیکی» به این دو دانشمند اهدا شد. این روش می‌تواند دی‌ان‌ای تمام موجودات و میکروارگانیسم‌ها را تغییر دهد. با این روش می‌توان بخشی از ژنوم را حذف یا جایگزین و ویرایش و اصلاح کرد.

«قیچی ژنتیکی» تحول بزرگی در علوم زندگی مولکولی به‌شمار می‌رود. با این روش می‌توان نباتات را اصلاح کرد، به درمان‌های سرطان کمک کرد و حتی با توسعه آن بیماری‌های ارثی را مداوا کرد.

اما کاری که امانوئل شارپنتیه و جنیفر دودنا انجام دادند این بود که توانستند هر مولکول دی‌ان‌ای را در مکانی از پیش تعیین‌شده برش دهند. آن‌ها برای این منظور یک ابزار مولکولی کشف کردند که بازنویسی کُد حیات را به آسانی ممکن می‌سازد.

به‌گفته کلاس گوستافسون، رئیس کمیته شیمی نوبل، این ابزار ژنتیکی «قدرتی عظیم» و «انقلابی در علوم پایه» است که می‌تواند راه تولید محصولات نو کشاورزی و روش‌های جدید درمان بیماران را فراهم سازد. بدین ترتیب اکنون می‌توان برای برطرف کردن آسیب ژنتیکی هر ژنومی را ویرایش کرد.

با این حال رئیس کمیته شیمی نوبل گفت باید با احتیاط در مورد این فن‌آوری نوین عمل کرد.

امانوئل شارپنتیه متولد ۱۱ دسامبر سال ۱۹۶۸ در فرانسه است و در حال حاضر در واحد علوم پاتوژن‌های مؤسسه ماکس پلانک آلمان مشغول به کار است. جنیفر‌ای دودنا در ۱۹ فوریه سال ۱۹۶۴ در واشنگتن به‌دنیا آمده و اکنون در دانشگاه کالفیرنیا، برکلی کار می‌کند.

امانوئل شارپنتیه پس از دریافت جایزه نوبل شیمی اظهار امیدواری کرد که این جایزه بتواند «پیامی قوی» باشد برای دختران جوانی که می‌خواهند در عرصه علوم فعالیت کنند.

از سال ۱۹۰۱ تا ۲۰۱۹ میلادی، ۱۱۱ جایزه نوبل به ۱۸۴ دانشمند در عرصه شیمی اهدا شده است که تنها ۷ نفر از آن‌ها زن هستند. ماری کوری که در سال ۱۹۱۱ جایزه نوبل شیمی را گرفت و دوروتی کروفوت هاجکین برنده این جایزه در سال ۱۹۶۴ به تنهایی برنده جایزه نوبل شیمی شده‌اند.

مبلغ جایزه نوبل ۱۰ میلیون کرون سوئد است که به‌همراه مدال طلا بین دو دانشمند فرانسوی و آمریکایی تقسیم می‌شود.

سال ۲۰۱۸ فرانسیس اچ آرنولد، یکی دیگر از زنان دانشمند نوبل شیمی را دریافت کرد.

روز گذشته (سه‌شنبه) نیز جایزه نوبل فیزیک ۲۰۲۰ به صورت مشترک به راجر پنرُز، رینهارد گنزل و آندریا گز تعلق گرفت. این سه دانشمند صد و چهاردهمین جایزه نوبل فیزیک را به‌خاطر اکتشاف یک سیاه‌چاله غول‌پیکر در مرکز کهکشان راه شیری و پژوهش در زمینه شکل‌گیری سیاه‌چاله‌ها از آن خود کردند.

بیشتر بخوانید: